De wereld vermanagert, en dat is klote. Neem alleen al dat verschrikkelijke woord ‘manager.’ Niemand wil worden gemanaged. Mensen willen worden geleid. Het verschil tussen een manager en een leider is dat een manager de dingen juist doet en een leider de juiste dingen. Waar mensen worden geleid, gebeuren er mooie dingen. Waar mensen worden gemanaged, zijn ze zo bang om uit de pas te lopen dat er eerst irritatie en daarna frictie kan ontstaan.
Door de vermanagering van de wereld verkrampt de samenleving steeds meer. Ons deel van de wereld is opgehangen aan verdragen en protocollen. Dit reikt van de politiek tot het zakenleven. Zelfs onze premier is in feite een manager in dienst van vier grootaandeelhouders. De man is vleugellam, maar het alternatief was een politiek leider als premier die – in de ogen van zijn achterban – de juiste dingen zou doen. En dat kunnen we niet hebben: het moet iemand zijn die de dingen juist doet.
Ik loop al 25 jaar mee op allerlei werkvloeren en heb tientallen leidinggevenden meegemaakt. Ik ben zelf ook teamleider en manager geweest. De baan is niet voor iedereen. Iemand kan de juiste papieren hebben en de dingen juist doen, maar wanneer het ontbreekt aan levenservaring, maatschappelijk inzicht en mensenkennis kan zelfs het voeren van een simpel corrigerend gesprek uitdraaien op een emotioneel evenement. Je moet het kunnen. En wie de baan eenmaal heeft, ondergaat een onbewust proces dat erop gericht is om de baan te behouden. Dat proces geeft inzicht in de voornoemde verkramping.
Ik breek dat proces hieronder op, want zodra iemand van de werkvloer doorschuift naar een managementpositie, vindt er een psychologische transitie plaats die zich prachtig laat observeren.
Allereerst wordt de goede band met de collega’s – die tot de promotie aan de nieuwbakken manager gelijk stonden – geleidelijk aan ingeruild voor inclusie onder de leden van het managementteam. Dit betekent dat zelfs de gezichtsuitdrukkingen van een hogere manager worden overgenomen. Jazeker, de gezichtsuitdrukkingen. En dan heb ik het nog niet eens over kleding en haardracht. Er vindt een samensmelting van uiterlijkheden plaats. Zo’n team functioneert als een eiland tussen het moederbedrijf en de werkvloer. Men houdt elkaar de hand boven het hoofd. Men poogt met één mond te spreken. Men volgt de procedures (of begint daar (opnieuw) mee nadat een gebeurtenis dat vereist). Men doet de dingen juist. Daar horen bepaalde gezichtsuitdrukkingen en haar- en klederdrachten bij.
Ten tweede worden de voorheen strak gehanteerde werktijden losgelaten – als manager kom je gemiddeld 9 minuten te laat binnen, zo weet ik uit eigen observatie. Extra koffiepauzes met mensen uit de privésfeer zijn opeens geoorloofd. Op deze manier wordt de onaantastbaarheid van de positie gedemonstreerd richting de werkvloer.
En ten derde wil je als manager je verworven positie niet kwijt, dus schiet je op voorhand in de zelfverdediging tegen iedere vermeende bedreiging. De werknemer die het imago heeft om veel te doorzien of weinig discretie te hebben, wordt op momenten dat er binnen het MT informatie is gedeeld het liefst zodanig op afstand gehouden dat een “Goedemorgen” heel kil wordt uitgesproken en iedere manager een chitchat uit de weg gaat. Valt er geen interne informatie te delen (dan wel door die werknemer te ontlokken), wordt diezelfde persoon op hartverwarmende wijze begroet en bejegend.
Soms zegt een manager te snel sorry tegen een klant als het gaat om een opmerking of klacht over uitspraken of gedragingen van een werknemer. Op het moment dat er sorry wordt gezegd voordat er wederhoor heeft plaatsgevonden, valt de manager zijn of haar werknemer keihard af. De betreffende werknemer zal dit verder nooit te weten komen. Als de klant zich maar stantepede gehoord voelt, toch?
Dit proces geeft in het klein aan wat er op grote schaal speelt. Die verkramping is een uiterst kwalijke zaak, omdat de soms gewenste dan wel uiterst noodzakelijke slagkracht onderhevig is aan verlammende procedures en angst voor online reviews. Concreet voorbeeld? Kijk naar Oekraïne: daar zie je Russisch leiderschap (doelgerichte actie) versus westers management (een moeizame, leed verlengende reactie die begon met de donatie van 5000 helmen (Duitsland) en de sluiting van Russische McDonald's-restaurants - that will teach him!).
Niemand wil worden gemanaged. We willen worden geleid. Niet door letterlijke of figuurlijke online reviews. Niet door angsthazen. Wel door visie. Een afdelingshoofd die je in bescherming neemt. Een benaderbare directeur die zijn personeel het goede voorbeeld geeft. Een regeringsleider die niet vleugellam is. Kortom, een wereld waar je buiten de lijnen mag kleuren zonder angst voor verkrampte, protocollaire reactie.
Dan gebeuren er ongetwijfeld mooie dingen.
Reactie plaatsen
Reacties